Święto Kawy

2020-09-24

Ponad 66% Polaków pije regularnie kawę, a połowa z nas rozpoczyna od niej dzień. Za to najwięcej na świecie piją jej Skandynawowie, wyjątkowo celebrując moment sięgnięcia po ten napój. Nic więc dziwnego, że kawa doczekała się własnego święta.

Pierwszy Międzynarodowy Dzień Kawy świętowaliśmy pierwszego października 2015 roku w Mediolanie i była to część wystawy Expo 2015. Co nie przeszkadza w obchodzeniu święta kawy lokalnie w innym terminie. Narodowe Święto Kawy w Polsce mamy 29 września, dla odmiany, Brazylijczycy świętują 24 maja. Jednak nie data jest tutaj przecież najważniejsza. Święto Kawy to znakomity moment, by dowiedzieć się czegoś więcej o tym napoju. Skąd pochodzi, gdzie rośnie, ile potrzeba zaangażowania i pracy, by z niepozornego krzaczka gdzieś np. w Kolumbii, kawa znalazła się w naszej ulubionej kawiarni bądź sklepie.

Skąd pochodzi kawa

Wszystko zaczęło się w Etiopii, tak przynajmniej twierdzi legenda. A, że w każdej legendzie mamy ziarnko kawy, tzn. prawdy, to możemy przyjąć, że dawno, dawno temu właśnie w Etiopii pewien pasterz zauważył, że jego kozy po zjedzeniu pewnych czerwonych owoców mają dużo więcej energii. Tyle legenda, a pierwsze zmianki o kawie pochodzą z pierwszego tysiąclecia p.n.e, pierwsze plantacje kawy powstały właśnie w Etiopii w VI wieku. Za to pierwsi zaczęli ją podawać w formie znanego nam napoju Arabowie. I to właśnie oni przez wiele wieków strzegli tajemnic związanych z uprawą i wypalaniem kawy.

Do Europy kawa trafiła w XVI wieku, a pierwszym krajem, w którym się pojawiła była Anglia. Początki kawy w Europie nie były jednak łatwe. Przez wiele lat kawa była uznawana przez Europejczyków za napój szatana, z tego powodu, że pili ją Arabowie. Dopiero papież Klemens VIII doszedł do wniosku, że kawa smakuje i ma wiele walorów zdrowotnych. W Polsce kawa pojawiła się pod koniec XVII wieku i zagościła na dworach szlacheckich. Obecnie możemy cieszyć się nią w każdym domu. Jakie są więc najpopularniejsze odmiany kawy i skąd się bierze na naszych stołach?

Światem rządzi Arabika i Robusta

Arabika to około 70% upraw kawy, rośnie na dużych wysokościach, jest odmianą szlachetną, wrażliwą na choroby i szkodniki, ma zdecydowanie większe wymagania dotyczące uprawy niż Robusta, dlatego też jej uprawa jest droższa. Za to jest bogatsza w aromaty. Arabika ma kilka odmian, takich jak: Geisha, Bourbon, Typica. Robusta z kolei jest mniej wymagająca niż Arabika, stanowi 30% upraw kawy na świecie. Jest bardziej odporna na choroby i rośnie na niższych wysokościach niż Arabika. To wszystko sprawia, że jest też od niej tańsza, zawiera również więcej kofeiny.

Kraje, w których uprawiana jest kawa

Nie jest odkryciem Ameryki, że dla uprawy kawy kluczowy jest odpowiedni klimat. Dlatego raczej trudno byłoby ją wyhodować w Polsce. W uprawie kawy specjalizują się takie kraje, jak: Brazylia, Wietnam, Kolumbia, Indonezja, Etiopia, Indie, Honduras, Meksyk, Gwatemala.

Aby cieszyć się niepowtarzalnym smakiem kawy od momentu zasadzenia kawowca, do chwili jego kwitnienia plantatorzy czekają około dwa lata. Sam proces dojrzewania owoców to kolejne siedem – dziewięć miesięcy. A potem następują kolejne fazy pracy.

Po pierwsze zbiór

maszynowy, który ma miejsce na dużych plantacjach przemysłowych,
stripping (ściąganie), kiedy to obrywa się całe gałęzie,
picking (zrywanie), tutaj zbiera się jedynie pojedyncze, dojrzałe owoce, to metoda najbardziej pracochłonna, ale dająca najwyższej jakości kawę.

Po drugie obróbka

Zebraną kawę, zanim wyruszy w dalszą drogę, trzeba poddać specjalnej obróbce. Tutaj mamy trzy metody: sucha, mokra, półmokra.

metoda sucha, kiedy to ziarna suszą się na słońcu (trzeba je regularnie mieszać), wysuszone w ten sposób ziarna charakteryzują się owocową nutą i słodyczą,
metoda mokra, owoce po zbiorze myje się, zdejmuje się z nich skórkę i umieszcza się w zbiornikach z wodą (gdzie podlegają krótkiej fermentacji), potem ziarna suszy się. Ta kawa z kolei cechuje się wyraźną kwasowością i różnorodnością aromatów,
metoda półmokra (honey proces), tutaj z kolei na początku ziarna są potraktowane podobnie jak w metodzie mokrej, myje się je i ściąga się skórkę. Jednak później kawa nie trafia do zbiorników z wodą, tylko jest suszona na słońcu. W taki sposób otrzymujemy kawy o słodkim, owocowym smaku.

Po trzecie palenie kawy

Jak podkreślają znawcy tematu, jaki będzie końcowy efekt, czyli aromat kawy, jej smak zależy od procesu palenia. Temperatura palenia kawy wynosi pomiędzy 200 a 300^oC, a czas od kilku do 20 minut, po wypaleniu kawa musi być odpowiednio schłodzona. Sam proces zależy m.in. od rodzaju pieca, gatunku kawy, sposobu obróbki. W jego wyniku otrzymujemy kawy jasno palone o łagodnym, owocowym smaku; średnio palone, gdzie pojawia się więcej goryczy i ciemno palone, gdzie redukcji ulega kwasowość, a kawa staje się bardziej gorzka. Kawy wysokiej jakości (tzw. speciality coffee) są jasno i średnio palone. Do espresso z kolei najbardziej nadaje się kawa ciemno palona.

Kopi luwak – najdroższa kawa na świecie

Warto o niej wspomnieć ze względu na co najmniej niezwykłą metodę pozyskiwania ziaren, co czyni ją rzeczywiście bardzo drogą. Kawa ta pochodzi z Azji, a jej niezwykłość wynika stąd, że otrzymuje się ją z odchodów zwierzęcia, znanego jako łaskun lub cyweta (luwak). Łaskun zjada owoce kawowca, trawi miąższ, ale nie ziarna, które po wstępnej fermentacji w przewodzie pokarmowym tego wielbiciela kawy wydalane są na zewnątrz. Kawa ta cechuje się łagodnym aromatem i zabójczo wysoką ceną.

Jasno, ciemno palona, z Gwatemali lub z Boliwii a może Kopi Luwak? Wybór dla wielbicieli kawy jest naprawdę ogromny. Wystarczy wybrać swoją ulubioną i delektować się nią, zwłaszcza z okazji Święta Kawy.

Pokaż więcej wpisów z Wrzesień 2020